Mosterdolie

Mustard Oil
Hoe heet het?
Mosterdolie, mustard oil, सरसों का तेल (Hindi).

Wat is het?
Mosterdolie is simpelweg de olie die men perst uit mosterdzaad. Dat kan geel, bruin of zwart mosterdzaad zijn of een mengeling daarvan. Rauw smaakt mosterdolie net als bijvoorbeeld mierikswortel lekker pittig en scherp in je neus, maar eenmaal verhit smaakt de olie juist nootachtig zoet!

Hoe te gebruiken?
Mosterdolie wordt in India gebruikt om in te bakken en zelfs frituren (het rookpunt van mosterdolie is 250°C!), maar ook koud om gerechten op smaak te brengen. Omdat de olie zijn typische smaak verliest bij verwarmen zou ik hem alleen koud gebruiken, zoals Italianen bijvoorbeeld hun gerechten afmaken met een scheutje olijfolie. Of in dressings, chutneys, pickles, (dip)sausjes, raita etc. Combineert goed met vis en groenten. Mengen cq afzwakken met een andere olie is soms een goed idee.

Waarom mosterdolie ongezond zou zijn
Mosterdolie bestaat voor ongeveer een kwart uit erucazuur en ooit dacht men uit onderzoek te kunnen concluderen dat erucazuur slecht is voor je hart. Daarom bepaalden warenautoriteiten in het Westen dat mosterdolie alleen gebruikt mag worden voor extern gebruik, als massageolie bijvoorbeeld. Het betreffende onderzoek bleek later helemaal niet te deugen, maar het label “for external use only” is gebleven. Geen fijn label als je het voor je eten wilt gebruiken, maar het is echt gewoon veilig.

Tips, weetjes & recepten

  • Samenstelling van mosterdolie is als volgt:
    60% enkelvoudig onverzadigde vetzuren (42% erucazuur en 12% oliezuur)
    21% meervoudig onverzadigde vetzuren (6% omega 3 alfa-linoleenzuur en 15% omega 6 linolzuur)
    12% verzadigde vetten
  • Over het positieve dan wel negatieve effect van mosterdolie op je gezondheid wordt veel (onzin) geschreven op internet. De waarheid zal in het midden liggen en is bij normaal, culinair gebruik ook niet van belang. De beste reden om mosterdolie te gebruiken is omdat het lekker is, getuige ook dit artikel uit 2011: Amerikaanse chefs ontdekken mosterdolie.
  • Lees ook de posts op deze site over andere: oliën & vetten

Wat is er te koop? (klik hier)

Amsoi

Amsoi
Hoe heet het?
Amsoi, am choi, am choy, Brassica juncea var. rugose (L). In andere talen is er niet zo’n specifieke naam voor amsoi maar noemt men het: Indian mustard leaves, mustard greens, jiècài / 芥菜 (China)

Wat is het?
Amsoi is net als kai choi een variant in de enorme Aziatische mosterdkoolfamilie Brassica Juncea. Daarom smaakt amsoi een beetje mosterdachtig, een tikje bitter, maar niet bitterder dan bijvoorbeeld andijvie. Deze van oorsprong Afrikaanse plant verspreidde zich door de eeuwen heen via Afrika naar Azië en vandaar naar Suriname. In Nederland kennen we amsoi vooral uit de Surinaamse keuken. De stelen zijn stevig maar mals, de bladeren ovaal, groot en een beetje gekarteld. De amsoi op de foto is zo’n 60cm lang.

Hoe te gebruiken?
Snijd de kontjes eraf en spoel de bladeren afzonderlijk goed onder de kraan af. Droog eventueel af. Stapel de bladeren op elkaar en snijd in dunne reepjes. Twee minuten roerbakken is genoeg, iets langer stoven mag ook, gewoon met een knoflookje en bijvoorbeeld wat soja- of oestersaus. Amsoi kan ook rauw gegeten worden. Amsoi kun je in theorie wel een paar dagen in de koelkast bewaren maar krijgt al snel gekneusde en verlepte plekjes.

Tips, weetjes & recepten

Wat is er te koop? (klik hier)

Mosterdzaad (geel, bruin of zwart)

Yellow, Brown and Black Mustard seeds
Hoe heet het?
Eigenlijk zijn er drie soorten mosterdzaad:
* wit/geel mosterdzaad (Brassica hirta/alba)
* bruin/sarepta mosterdzaad (Brassica juncea)
* zwart mosterdzaad (Brassica nigra)

Wat is het?
Mosterdzaadjes zijn de mooie ronde zaadjes van verschillende planten uit het geslacht Brassica. In Europa vooral gebruikt om mosterd van te maken. Mosterdzaad heeft onbewerkt amper smaak. De scherpe smaak komt pas vrij nadat het gekneusd wordt en vermengd met water. Zwarte mosterdzaadjes zijn iets groter dan bruine mosterdzaadjes en smaken iets scherper/pittiger.

MosterdzaadHoe te gebruiken?
In de Indiase keuken wordt zwart of bruin mosterdzaad vaak een paar tellen in hete olie getoast voordat de overige ingrediënten in de pan gaan. Die techniek heet “Tarka”. Mosterdzaad is dan eerder kruidig en nootachtig dan scherp. Verder is mosterdzaad vaak onderdeel van allerlei kruidenmengsels, masala’s en kerriepoeders. Koel, droog en luchtdicht nog maanden zo niet jaren te bewaren.

MosterdzaadTips, weetjes & recepten

  • Recept met geel mosterdzaad: je eigen cajun kruiden mengen
    Recept met bruin mosterdzaad: zalm curry (van Madhur Jaffrey)
  • Zwart mosterdzaad is eigenlijk alleen handmatig te oogsten en kom je daarom niet vaak tegen in de schappen, al is het toch wel te krijgen bij Indiase toko’s. Gelukkig lijkt het erg op bruin mosterdzaad dat veel makkelijker te vinden is, alleen een ietsiepietsie milder smaakt.
  • In sommige vertaalde Indiase recepten staat dat je bruin mosterdzaad gerust kunt vervangen door geel mosterdzaad, maar ik zou dat echt nooit doen. Andersom wel.
  • In India gebruikt men ook vaak mosterdolie. Rauw (in vinaigrettes) smaakt die pittig en scherp, bij verhitting smaakt ze zoet en nootachtig.
  • Zie ook de post over: Japanse mosterd (wa-garashi) of voor veel meer informatie over mosterd: mosterdplanten.blogspot.com

Wat is er te koop? (klik hier)

Mizuna (Japanse sla)

MizunaHoe heet het?
Mizuna / 水菜 (Japan), xiu cai / shuǐ cài / 水菜 (China), Japanese mustard, Japanese greens, kyona, potherb mustard, California peppergrass, spider mustard, Brassica rapa, nipposinica (of soms Brassica juncea var. japonica).

Wat is het?
Mizuna is het Japanse zusje van ons raapsteeltje. Beide hebben een mild peperige smaak. Soms zelfs zo mild dat je geen peper meer proeft, alleen een zacht blaadje sla. Qua vorm lijkt het een beetje op rucola, maar rucola is taaier en pittiger. Mizuna blad kan ook dunner en spitser zijn, meer richting de vorm van matig krullende krulandijvie. Er bestaat naast de groene mizuna ook een rode variant.

Hoe te gebruiken?
Als hippe sla, eventueel gemengd met andere jonge slasoorten (mesclun). Als garnering of kruid. Maar traditioneel in Japan gaat mizuna op het laatste moment in de soep, stoofpot of hotpot. Je kunt de blaadjes eventueel in iets kleinere stukken snijden. In de ijskast bewaren, maar niet te lang, versnot snel.

Tips, weetjes & recepten

  • Ik heb Mizuna nog niet gesignaleerd in de Aziatische supermarkten, alleen bij de groothandel en beter gesorteerde groenteboeren. Gelukkig is mizuna heel makkelijk in potten te kweken: “het groeit als kool”. Zaadjes bestellen bij: Vreeken.
  • Mizuna kun je gerust vervangen door raapsteeltjes. Beter niet door rucola. Dat kan natuurlijk wel, maar het resultaat wordt heel anders. Vervang het dan liever door een willekeurig andere milde slasoort.

Wat is er te koop? (klik hier)

Zha cai (ingemaakte Sichuan groente)

Zha cai - Ingemaakte mosterd kool

Hoe heet het?
Ingemaakte Sichuan groente, ingelegde mosterdkool uit Sichuan, Sichuan preserved vegetable, pickled mustard tuber, zha cai / zhàcài / 榨菜 (“geperste groente”).

Wat is het?
Zha cai is de ingemaakte, beetje vreemd uitziende stengelverdikking van een speciaal soort mosterdkool uit Sichuan, de Brassica juncea var. tsatsai (foto). Deze knollen (die dus geen knollen zijn) worden eerst ingelegd in zout en verzwaard met gewichten zodat vocht wordt onttrokken. In een tweede fase worden de bollen ingesmeerd met chilipasta en in grote, aardewerken potten te fermenteren gelegd. Het proces lijkt verdacht veel op dat voor het maken van kimchi. De smaak en textuur lijkt wel een beetje op dat van onze augurk, maar dan zouter en natuurlijk scherp door de chili.

Hoe te gebruiken?
Klein stukje afsnijden, de chilipasta eraf spoelen en dan even “ontzouten” in een bakje koud water, azijn of witte wijn. In kleine reepjes of blokjes snijden en verwerken in allerlei gerechten. Stoven, bakken of rauw. Na openen in een bakje of zakje (nooit in het blik) in de koelkast onbeperkt houdbaar.

Tips, weetjes & recepten

Wat is er te koop? (klik hier)

Kai Choi (Chinese mosterdkool)

Kai Choi / mosterd-koolHoe heet het?
Kai choy, kai choi, gai choi, mosterdgroente, mosterdkool, mustard greens, swatow mustard, jie cai, gai cai (芥菜).

Wat is het?
Kai Choi is een variant in de enorme Aziatische mosterdkool familie (Brassica Juncea). Ziet er een beetje uit als ijsbergsla, maar dan niet zo mooi compact rond en met dikkere stelen en stuggere bladeren. Het smaakt ook heel anders: peperig en een beetje bitter. Echt een koolsmaakje met in de verte zelfs een vleugje boerenkool. Geen allemansvriendje, deze groente. In de ijskast een paar dagen te bewaren.

Hoe te gebruiken?
Hele jonge (baby) kai choy kan wel rauw in salades verwerkt worden, maar de grotere kroppen zoals die hierboven op de foto niet. Snijd de stelen uit het blad en verwerk ze apart. Eerst de stelen (in stukjes) wokken en/of koken, best een tijdje, tot ze zacht maar niet kapotgekookt zijn. Beetje vocht erbij en een deksel op de pan kan helpen. Op het laatst het blad (in reepjes) erbij. Ook lekker in soep of stoofpotje. Combineert goed met sterke smaken als die van oestersaus, chilipeper, tamarinde, etc.

Tips, weetjes & recepten

  • Recept: kai choi met krab (engels)
  • In Zuid-China wordt van deze groente Chinese zuurkool (suan cai) gemaakt. In het Noorden doen ze dat van gewone Chinese kool.
  • In engelse vertalingen kom je regelmatig de term “mustard greens” tegen. Een beetje een vage term voor een groente die per land of regio nogal verschilt. Binnenkort een overzicht…

Wat is er te koop? (klik hier)