Seitan (gluten)

Seitan/glutenHoe heet het?
Seitan, gluten, tarwe-gluten, gluten vlees, seitan, tarwevlees, grain meat, Buddha’s Food, mock duck, mien ching, miàn jīn (麵筋)

Wat is het?
Seitan werd in de 7e eeuw ontwikkeld door boeddhistische monniken die zochten naar een vleesvervanger waar je beter op kan kauwen dan op tofu. Het principe is heel simpel: maak deeg van bloem en warm water en kneed het daarna onder de koude kraan of in een bak koud water net zolang tot het zetmeel eruit gewassen is en het deeg voornamelijk nog uit gluten bestaat. Dat wordt (in stukjes) gekookt of gefrituurd en daarna met smaakmakers zoals sojasaus gesudderd.

Hoe te gebruiken?
De seitan of gluten die je in Aziatische winkels kunt kopen (zie foto hierboven) zijn al gekookt en gesudderd in een sausje. Je zou ze dus zo uit het potje, koud op kunnen eten, wat betekent dat je het bij verwerking in gerechten niet nog gaar hoeft te maken. Het is wel lekkerder om ze eerst even doormidden te scheuren of snijden, dan kunnen ze nog meer smaken opnemen. Bij verwerking in een vulling voor bijvoorbeeld loempia snijd je ze fijn.

Tips, weetjes & recepten

  • Recept: zelf seitan maken
  • Lees ook de post over glutenpoeder (vital wheat gluten)
  • Recept: Buddha’s Delight
  • In feite zijn er in Japan en China verschillende soorten seitan, de ene sponziger dan de ander, soms bedoeld om op eend te lijken, soms in de vorm van grappige, luchtige oliebolletjes. Kijk voor een gedetailleerder overzicht op: Engelse wikipedia

Wat is er te koop? (klik hier)

Gluten balls (gefrituurde gluten bolletjes)

Fried gluten ballsHoe heet het?
Gefrituurde ronde gluten, glutenballen, fried gluten balls, fried round gluten, yóu miàn jīn (油麵筋).

Wat is het?
Glutenballen zijn bolletjes tarwedeeg waar het zetmeel uit is gewassen zodat de gluten over blijft (lees meer daarover in de post over seitan). Door het frituren zetten de kleine deegbolletjes uit tot ronde “broodballetjes” (Ø 4-6 cm), die smaken als superluchtige, vederlichte, uitgedroogde stukjes baguette. Gestoofd neigen ze iets meer naar “nat brood” dan naar de chewy structuur die we kennen van seitan. Best grappig.

Hoe te gebruiken?
Je kunt ze zo stoven in een lekker sausje of meestoven in een stoofpotje. Ze lopen dan leeg en lijken weer op gewone seitan, alleen zachter (zie foto). Leuker is om er met een eetstokje een gaatje in te prikken, er een beetje in rond te peuren om ze uit te hollen en dan met behulp van een slagroomspuit te vullen met een farce, bijvoorbeeld gemaakt van garnalen of varkensvlees of wat je maar wilt. Daarna stoven tot de gluten zacht is en de vulling gaar (zie foto). Omdat ze nogal vettig zijn kun je ze eerst even in kokend water proberen te ontvetten. Enige maanden houdbaar, in de verpakking, in de ijskast.

Tips, weetjes & recepten

Wat is er te koop? (klik hier)

Zelf seitan maken

Recept zelf seitan maken

Hieronder het recept om van gewone bloem zoals we die allemaal in de kast hebben staan zelf seitan (gluten) te maken.
(over seitan maken van speciaal glutenpoeder lees je: hier)

Ingrediënten
1 kg gewone bloem (je houdt straks 300 gr over)
1 tl zout
5,5 dl warm water

Zeef de bloem met het zout boven een kom en schenk heel geleidelijk het warme water erbij om een deeg te vormen. Kneed het deeg, denk de kom af met een vochtige doek en zet het 60 minuten op een warme plek.

Spoel het deeg onder koud stromend water en was het zetmeel eraf door er met je handen aan te trekken, het uit te rekken en erin te knijpen. Na 10-15 minuten wassen en knijpen hou je ongeveer 300 gram gluten over. Knijp er zoveel mogelijk water uit en snijd het deeg vervolgens in stukjes. Dep goed droog, zodat het niet te erg spat bij het frituren.

Verhit een (frituur)pan met olie tot 180°C en frituur de stukjes gluten in 3 minuten goudkleurig. Schep ze uit de pan en laat ze uitlekken. In plaats van frituren kun je de stukjes ook stomen of koken. Op de foto zie je dat ik ze deze keer kookte. Ervaringsdeskundigen in de reacties hieronder koken de stukjes tot wel 3 kwartier lang.

Dit product is de basis voor verder verwerking.
Bijvoorbeeld, heel simpel:
Verhit in pan of wok een eetlepeltje olie en voeg toe:
300g gluten
½ tl zout
1 tl suiker
1 el lichte sojasaus
4 el (groente)bouillon

Breng aan de kook en laat 3 minuutjes pruttelen tot het vocht verdampt is. Besprenkel met een paar druppels sesamolie en serveer warm of koud.

NB. De seitan op de foto’s hierboven maakte ik van speciaal tarwe gluten poeder, maar wel volgens bovenstaand recept voor gewone bloem. Dat was achteraf gezien niet helemaal verstandig. Met dit speciale meel moet je meer water gebruiken en hoef je het niet te wassen. Het resultaat was dan ook niet echt jofel. Eigen schuld, volgende keer beter. Maar de seitan die ik eerder maakte volgens bovenstaand recept was wel goed gelukt, dus het recept deugt.

Glutenpoeder

Gluten meel
Hoe heet het?
Tarwe gluten poeder, glutenmeel, powdered wheat gluten, gluten powder, vital wheat gluten, (pure) gluten flour.

Wat is het?
Glutenpoeder is tarwemeel waar het zetmeel aan onttrokken is en dus een heel hoog percentage aan gluten heeft. Als het goed is zo’n 75%.

Hoe te gebruiken?
Bakkers voegen een klein beetje (2-5 %) toe aan gistdeeg om het elastischer te maken waardoor je een luchtiger brood krijgt. Maar je kunt er dus ook heel makkelijk zelf seitan mee maken. Het hele proces van je deeg uitspoelen in koud water kan je dan achterwege laten.

Tips & weetjes & recepten

  • Recept: zelf seitan maken van glutenpoeder.
    Recept: zelf seitan maken van gewone bloem
  • Zie ook de post over: kant-en-klare seitan of gluten uit een potje
  • Pas op: de benamingen zijn soms verwarrend, de getallen gelukkig niet. Lees het etiket, deel het aantal gram protein op het aantal gram in de serving size en je weet het glutenpercentage. Dan heeft het zakje “gluten flour” van Yi-Feng bijvoorbeeld slechts 13,5g / 100g = 13,5% gluten. Dat betekent dat het “gewoon broodmeel” is, wel extra hoog in gluten, maar voor echt glutenpoeder zou dat 75% moeten zijn.

Wat is er te koop? (klik hier)

Vegetarische gans

Gefrituurde gluten Hoe heet het?
Vegetarische gans, gefrituurde gluten, fried BBQ-dough, barbecue gluten, zhāi shāo é (斋烧鹅)

Wat is het?
Vegetarische gans is een gefrituurde, zeer sterk gekruide gluten, een van de vegetarische producten in de Chinese keuken die gluten verwerkt tot iets wat smaakt naar ‘gans’, vegetarische ‘eend’, ‘kip’ of ‘garnaal’.

Hoe te gebruiken?
Niet helemaal duidelijk, maar waarschijnlijk is het de bedoeling dit te gebruiken als vleesvervanger in roerbak- en stoofschotels. Ik at ze als snack, maar dat blijkt toch niet helemaal de bedoeling.

Tips, weetjes & recepten

Wat is er te koop? (klik hier)