Kaya (kokosnootjam)

Kaya voro ontbijt
Hoe heet het?
Kaya, kaya jam, kokosnootjam, kokosjam, coconut jam, coconut custard, kaya (Maleisië), seri kaya / srikaya (Indonesië), matamís sa báo / matamís na báo / kalamay-hatì (Filipijnen), ka ia / kaye / 咖吔 (China).

Wat is het?
Kaya is een soort custard maar dan iets dikker en op basis van kokosmelk in plaats van gewone melk, gezoet met palmsuiker en op smaak gebracht met pandan in plaats van kristalsuiker en vanille. Voor een extra rijke smaak worden soms de dooier van eendenei gebruikt in plaats die van kippenei. En in de Filipijnen gebruikt men vaker kokosroom in plaats van kokosmelk en melasse in plaats van palmsuiker.

Hoe te gebruiken?
In Maleisië en Singapore eet men kaya bij het ontbijt: gesmeerd op een soort sandwich van toast, vaak ook nog met een plakje boter ertussen, dippend in een kommetje superzachtgekookt eitje gemengd met een scheutje sojasaus. Het lijkt een rare combinatie, zoet en hartig en dat snotterig eitje, maar het is serieus lekker! Uiteraard kun je kaya ook verwerken in allerlei desserts, gebakjes en andere zoetigheden. Zelfgemaakte kaya is een kleine week houdbaar in de koelkast, kaya uit de winkel langer.

Tips, weetjes & recepten

  • Kant-en-klare kaya uit een potje is lang zo lekker niet als zelfgemaakte. Zelf maken is een werkje, behalve als je een Anova hebt! Voor het recept, zie hieronder (na de klik).
  • Klik voor inspiratie: 11 creaties met kaya uit Singapore.

Kaya biscuitje

Zelf kaya maken of wat is er te koop? (klik hier)

Kokosmelk, room of crème (santen)

kokosmelkHoe heet het?
De “1e persing” :
kokosroom, coconut cream, santen kental.
De “2e persing” :
kokosmelk, klappermelk, santen.
De geconcentreerde/ingekookte versie :
kokoscrème, creamed coconut, blok santen.

Wat is het?
Kokosmelk komt van het geraspte, witte vruchtvlees van een rijpe kokosnoot dat wordt gemengd en gekneed met warm water. Meestal gewoon water, soms het zogenaamde kokoswater uit de kokosnoot. Daarna wordt het mengsel in een kaasdoek uitgeknepen, het dikke, romige vocht noemt men kokosroom. Dit proces wordt herhaald, de kokospulp wordt dus voor een tweede keer gemengd met warm water, het vocht dat men er nu uitknijpt is minder dik en noemt men kokosmelk. Wat men in blikvorm verkoopt als kokosmelk is vaak een mengsel van die twee en kan enorm variëren in dikte/vetgehalte. Omdat verse kokosmelk al binnen een dag kan verzuren ging men het inkoken. Die blokken geconcentreerde kokosmelk (kokoscrème) kennen wij uit de Indonesische keuken en is vele maanden houdbaar. (niet te verwarren met kokosvet cq kokolie cq )

Hoe te gebruiken?
Zo’n blok santen kun je aanlengen met warm water om kokosmelk van te maken (1 blok is genoeg voor 1 liter kokosmelk), maar dat is minder lekker dan kokosmelk uit blik. Toch gebruik ik voor Indonesische gerechten vaak liever kokoscrème en voor andere gerechten ingeblikte kokosmelk. Blikjes kokosroom kun je verdunnen met water als je denkt dat je gerecht te romig/machtig wordt. Aangebroken kokosmelk, room of aangelengde kokoscrème kun je maar kort bewaren in de koelkast, invriezen is geen probleem. Gebruik een ijsklontzakje/bakje als je regelmatig maar kleine beetjes nodig hebt.

Tips, weetjes & recepten

  • Beetje suf maar duidelijk filmpje: kokosmelk maken
  • Let op: sommige blikjes kokosmelk zijn gezoet! Bedoeld voor desserts, maar die moet je gewoon nooit kopen, kun je ook niet per ongeluk je curry verpesten. Suiker toevoegen kun je zelf wel als het moet.
  • Net als bij koemelk komt de room na verloop van tijd boven drijven, dus als je kokosroom nodig hebt, bijvoorbeeld om een currypasta in te bakken, moet je je blik niet schudden voor gebruik. De hoeveelheid en dikte van de room kan enorm verschillen. Die in een blikje Nutco bijvoorbeeld is de moeite niet waard.

Andere posts over of met kokos:

Verse kokosnoot Jonge kokosnoot kokos drogen Kokos Olie Geraspte kokosnoot Indian Style Steak

Wat is er te koop? (klik hier)