Shiitakes

shiitake paddenstoelenHoe heet het?
Verse shiitakes / 椎茸 / シイタケ (Japan), xiāng gū / 香菇 (China), Pyogo / 표고 (Korea), hed hom / เห็ดหอม (Thailand), nấm hương (Vietnam), Lentinula edodes (L).

Wat is het?
Shiitake is een Aziatische paddenstoel die groeit op dood hout. “Shii” is de naam van de specifieke boom waar ze in Japan op groeien en “take” betekent paddenstoel. Oorspronkelijk uit China en Japan, maar tegenwoordig wordt de shiitake over de hele wereld gekweekt, ook in Nederland. Er bestaan meerdere variëteiten, van klein tot groot, dik tot dun en van gaaf hoedje tot craquelé hoedje.

Hoe te gebruiken?
Schoonvegen of gewoon snel even wassen. De steeltjes kunnen taai zijn en worden daarom vaak weggegooid of voor de bouillon gebruikt. De hoedjes van de shiitakes in plakjes een paar minuten bakken op hoog vuur of mee laten sudderen in soepen en stoofschotels. In hun geheel stoven of grillen kan ook, snijd er dan een decoratief kruisje bovenop (foto) om gelijk marineren & garen te helpen.
Let bij aankoop op dat er geen vieze schimmelpuntjes op zitten of dat ze glibberig zijn. Als je er met een vinger op drukt moet ie weer terug veren. Blijft er een deuk, dan zijn ze niet goed. Van binnen horen ze roomwit te zijn. Mooie, verse shiitakes zijn in de koelkast tot nog wel 14 dagen te bewaren.

Tips, weetjes & recepten

  • Zelf thuis shiitakes kweken kan ook, er zijn ondertussen vele winkels & website waar je groeitimbaaltjes kunt kopen.
  • Shiitakes zijn zeer geschikt voor het maken van duxelle of tapenade
  • Let op: in recepten wordt met Chinese champignon meestal gedroogde shiitake bedoeld, maar soms bedoelt men de meer op onze champignon lijkende strochampignon. En om het spannend te houden worden verse shiitakes meestal gewoon (verse) shiitakes genoemd en niet verse Chinese champignons.
  • Klik hier voor een overzicht: Aziatische paddestoelen op een rijtje

Wat is er te koop? (klik hier)

Gedroogde Chinese champignons

Gedroogde Chinese champignons weken (shiitake)
Hoe heet het?
Gedroogde Chinese champignons, gedroogde shii-takes, hoshi shiitake / 干し椎茸 / ほししいたけ (Japan), xiāng gū / 香菇 (China), malrin pyogo beoseot / 말린 표고 (Korea), hed hom hang / เห็ดหอมแห้ง (Thailand), nấm hương khô (Vietnam), Lentinula edodes (L).

Wat is het?
Gedroogde shii-takes zijn er in twee varianten: dōnggū, “winter-champignon” en huāgū, “bloem-champignon”. Bij de bloemvariant, die hoger staat aangeschreven en duurder is, lijkt het of de hoed bovenop gebarsten is. De paddestoelen worden in de zon gedroogd, waardoor de umami-smaak vrijkomt . Hierom wordt de smaak van gedroogde shii-take meer gewaardeerd dan die van verse.

Hoe te gebruiken?
Paddestoelen in een bakje overgieten met kokend water en 25 minuten of langer laten weken. Lekkerste is om ze al een dag van tevoren (in koud water) in de week te zetten. Voor gebruik uitknijpen, de steeltjes eraf snijden en weggooien. Het hoedje desgewenst in reepjes of stukjes snijden. Daarna klaar om te verwerken in diverse gerechten. Het weekwater kun je zeven en gebruiken als “shiitake dashi”.

Tips, weetjes & recepten

Wat is er te koop? (klik hier)

Gestoofde shii-take met sojasaus

Shiitake in zoete sojasaus
Dit gerechtje van geweekte shiitakes met sojasaus, bruine suiker en sesamolie is supersimpel en superlekker. Het wordt ook wel vegetarische biefstuk genoemd. Je kunt een grote hoeveelheid in een keer maken en daarna nog weken in de koelkast bewaren om elke maaltijd een extra accent te geven.

Klik hier voor het recept…

Mushroom sauce (shii-take saus)

Mushroom sauce on noodlesHoe heet het?
Shii-take saus, XO mushroom sauce, Chinese mushroom sauce, gū jiàng / 菇酱 (China).

Wat is het?
Mushroom saus is een kant-en-klare saus op basis van shii-take paddestoelen, sojabonenpasta en chilipeper in een aantal smaakvarianten zoals 5-spice, extra knoflook, extra spicy (Hunan) of Szechuan. Lekker pittig en door de stukjes shii-take heeft het een beetje de body van een gehaktsaus. Verrassend lekker voor een potje kant-en-klaar, maar de ingrediënten lenen zich daar ook goed voor. Net als bij sambal, dat maken de meeste mensen ook niet zelf.

Hoe te gebruiken?
Supermakkelijk en veelzijdig: zo uit het potje, om bijvoorbeeld een simpele kom rijst of noodles mee op smaak te brengen. Of in plaats van gehaktsaus in peking style noodles. Veel of weinig, warm of koud. Als (dip)saus op een broodje vlees. Of even meegewokt met wat spitskool. Toegevoegd aan rul gebakken gehakt. De mogelijkheden zijn echt enorm. Na openen nog minstens 5 dagen houdbaar in de koelkast, maar feitelijk best veel langer.

Tips, weetjes & recepten

  • Zelf maken kan ook, hier is een basisrecept voor: mushroom sauce
  • In China heet het gewoon “mushroom sauce”, voor de Europese markt heeft de fabrikant er XO voorgezet. Dat staat niet alleen chique, maar het geeft ook een beetje dat je met deze saus net als met de “echte” XO-saus alles lekker kunt maken.

Wat is er te koop? (klik hier)

Shii-take bouillonblokjes

shiitake bouillon Hoe heet het?
Shii-take bouillonblokjes, Chinese paddenstoelenbouillon, shii-take broth, dōnggū tāngfěn / 冬菇汤粉.

Wat is het?
Shiitake bouillon is een vegetarische bouillon op basis van Chinese champignons/shiitake. Het stelt op zich niet zoveel voor, maar daarom kan er ook niet zoveel mis mee zijn: zelf maken levert geen enorme voordelen op.

Hoe te gebruiken?
Als basis voor soepen en sauzen. Een of twee blokjes op 1 liter kokend water. Ook lekker om gerechten mee op smaak te brengen.

Tips, weetjes & recepten

Wat is er te koop? (klik hier)