Bananenbloem

Bananenbloem pellen
Hoe heet het?
Bananenbloem / bananenbloesem (NL), banana blossom / banana flower / banana heart (GB), หัวปลี / hua blii / hua blee / hua plee (Thailand), hoa chuối (Vietnam), jantung pisang / bunga pisang / ontong (Indonesië).

Wat is het?
Bananenbloem is de paarsrode, ongeopende bloemknop van de bananenboom bananenplant. Binnen ieder schutblad zitten de “bananenfoetusjes” die zullen uitgroeien tot bananen. Dat laat zich het beste uitleggen door deze foto van Maria Keays:

Hoe groeien bananen in een bananenbloem

De smaak van bananenbloem is een beetje als onrijpe banaan, niet zoet maar “stroef” in je mond, je proeft misschien in de verte wat banaan. Niet per se lekker, maar wel erg voedzaam en in warme landen groeit het “gratis aan de bomen”. Een verse bananenbloem moet er fris en helder uitzien, zonder gedroogde hoekjes. Je kunt hem in cellofaan nog een paar dagen bewaren in de koelkast.

Hoe gebruik je een verse bananenbloem?
De paarse schutblanden worden afgepeld tot je lichtgele bladen ziet. De paarse schutbladen en babybanaantjes die daarin zitten eet je niet op, je kunt wel hapjes op de paarse blaadjes serveren. Van de lichtgele knop die je overhoudt snijd je het kontje af, halveert die in de lengte en snijdt hem in dunne reepjes voor in een salade (zie illustratieve foto’s verderop). Sommigen snijden die helften eerst nog eens in de lengte doormidden om er daarna de “kern” uit weg te snijden en zelfs uit te kloppen zodat de babybanaantjes eruit vallen, maar dan hou je dus uiteindelijk wel heel weinig over. Gesneden bananenbloem leg je zolang in water met een scheutje citroensap tegen het zwart worden (oxidatie), maar niet te lang, dan worden ze slap. Een bananenbloem kun je ook eerst 20 minuten stomen (of garen in de magnetron) voor je hem in reepjes snijdt. Lekker in een curry of je bakt er in een beslagje bananenbloembeignets van. In India gebruiken ze ook de weggegooide minibanaantjes uit de paarse schutbladen nog. Daaruit wordt één voor één de harde meeldraad met zwart kopje en het daaraan vastzittende plastic-achtige vliesje verwijderd (zie ook de foto’s hieronder). Van de overgebleven “banaantjes” maakt men met kikkererwtenmeel pakora’s.

Hoe gebruik je bananenbloem uit blik?
In de vegan world worden bananenbloemen in blik gebruikt om vegetarische lekkerbekjes te maken (zie foto’s hieronder). De structuur van de ingeblikte bananenbloemen doet denken aan de lamellen van kabeljauw. Men marineert de stukjes bananenbloem met o.a. zeewier (bijv aonori) om er een vissige smaak aan te geven, dan door beslag halen en frituren. Zie bijvoorbeeld dit recept: vegan fish ’n chips.

Klik hier voor stap-voor-stap-foto’s & wat is er te koop?

Roedjak Manis (pittige fruitsalade)

Roedjak Manis
Roedjak betekent salade (of eigenlijk gemengd) en manis betekent zoet. Roedjak manis is een zoete fruitsalade, maar wel met een pepertje. Oorspronkelijk van een beetje stevig fruit dat nog niet helemaal rijp is. Het tropisch fruit in onze supermarkten is dus perfect om roedjak manis van te maken!

Voor een lekkere roedjak manis kies je 3 à 4 van de volgende vruchten:
ananas, mango, stervrucht, rozenappel, jackfruit, papaya, appel, granaatappelpitten, aalbessen of kruisbessen. Een lekkere toevoeging zijn blokjes komkommer of jicama. Maar mijn favoriete roedjak manis is heel on-Indisch met alleen verse ananas, eventueel gegrild en als dessert geserveerd.

In de saus zitten de 5 basissmaken:
* zoet (gula djawa of bruine basterdsuiker)
* scherp (lombok, rawit of sambal)
* zuur (tamarinde, citroensap, limoensap of azijn)
* zout (zout of lichte sojasaus)
* umami (trassie of petis udang)

Hieronder een aantal verschillende recepten voor saus voor roedjak manis.
Klik om verder te lezen…

Nangka (Jackfruit)

Rijpe Nangka of Jack Fruit
Hoe heet het?
Nangka (in het Nederlands, Maleisisch en Filipijns), kowa/koa (rijp) of katahar (onrijp) (Suriname), jackfruit (UK), Artocarpus heterophyllus (L), mít (Vietnam), khanoon / kha-nun / kanun / ขนุน (Thailand).

Jackfruit @Madhav PaiWat is het?
Nangka of jackfruit is de enorme (tot wel 90cm lange, 40kg wegende!) vrucht van de van oorsprong Indiase boom die nu in half Azië, Afrika en Zuid-Amerika voorkomt. Groeit net als zijn stinkende broertje de doerian direct aan de stam, niet aan takken, maar heeft iets minder gevaarlijk uitziende punten. In de rijpe vrucht zitten de eetbare partjes, die smaken een beetje naar mandarijn, al noemen anderen vaker ananas, banaan en mango. Het is zoet, maar niet mierzoet en de structuur is stevig en knapperig. Al zullen beide sterk afhangen van de variëteit en rijpheid. Onrijpe jackfruit is niet zoet, het smaakt (nog) nergens naar.

Hoe gebruik je rijpe, zoete jackfruit?
De rijpe, zoete, gele partjes van jackfruit worden verwerkt in desserts, smoothies, custardpudding, milkshake, ijs, chips, etc. De zaden kun je net als kastanjes gekookt of geroosterd eten, ze zouden smaken als aardappel. Rijp jackfruit is ook in blik te koop, altijd op siroop. Spoel voor gebruik wel even goed af tegen de blikkerige smaak. Verse jackfruit partjes zijn in de koelkast nog best een aantal dagen houdbaar. Hele of schijven jackfruit waarschijnlijk nog wat langer.

Hoe gebruik je onrijpe, groene jackfruit? (nangka muda)
Young JackFruit uit blikOnrijpe, groene jackfruit eet je als een groente en nooit rauw. Bijvoorbeeld in blokjes in een curry. Zo ongeveer als je kip zou gebruiken in een curry. Je eet dan eet alles behalve de schil, dus niet alleen de partjes. Vers is het wel eens te koop bij Surinaamse toko’s (dan heet het katahar), maar makkelijker is de groene jackfruit in blik. Dat is te koop in elke toko en tegenwoordig ook in de gewone supermarkt (daar heet het Young Jackfruit).

Tips, weetjes & recepten

  • Filmpje: hoe slacht je een jackfruit.
  • Belangrijkste tip bij het zelf schoonmaken van verse nangka: smeer je mes in met olie, gebruik handschoentjes en werk op plastic, er schijnt namelijk een enorm plakkerige substantie vrij de komen die bijna alleen met aceton weer is te verwijderen. (geen last van als je kant-en-klare partjes koopt)
  • Niet verwarren met de doerian, dat is een vrucht met een zogenaamde “acquired taste”, de nangka is gewoon ongecompliceerd lekker. Ook niet verwarren met de zogenaamde “nangka belanda”, hier meer bekend als zuurzak.
  • Recept: Jackfruit curry uit Sri-Lanka (al denk ik dat je daarvoor beter onrijpe jackfruit uit blik voor kunt gebruiken dan verse, rijpe jackfruit)

Hoe maak je Pulled Jackfruit en wat is er te koop? (klik hier)

Groene mango

groene mangoHoe heet het?
Groene mango, onrijpe mango, green mango.

Wat is het?
Een groene mango is een onrijpe mango. Niet zacht, sappig, zoet en oranje, maar hard, zurig en groen. Kleiner dan de rijpe mango’s zoals wij die in Nederland kennen, ongeveer ter grootte van een flinke peer. Het is de vrucht van een van oorsprong Indiase boom, die nu overal in de wereld waar het maar even warm genoeg is groeit. Groene mango smaakt lichtzurig en een beetje wrang, zo uit het vuistje niet lekker, in salades, pickles en curries wel.

Hoe te gebruiken?
De schil en de pit eet je niet op. Het vruchtvlees in dunne reepjes, eventueel nog een beetje gekneusd is de basis voor typisch Thaise en Vietnamese rauwkost salades. Gebruik een “julienne snijder” of snijd eerst (met een dunschiller) dunne plakjes en snijdt die in reepjes. Een derde methode is de mango in een hand te houden en er dan met een flink mes tot op de pit verticale snedes in te slaan. Als je daarna een dunschiller pakt heb je ook reepjes. Groene mango is ook lekker in viscurries en chutneys. In de koelkast nog wel een flinke aantal dagen te bewaren. Buiten de koelkast rijpen ze door en wordt het vruchtvlees gewoon oranje.

Tips, weetjes & recepten

Wat is er te koop? (klik hier)

Bittermeloen (sopropo)

bittermeloenHoe heet het?
Bittermeloen, balsempeer, Momordica charantia (L), bitter melon, bitter gourd, sopropo (Suriname), karela (India), peria / paria / pare (Indonesië), muop dang / kho qua (Vietnam), mara / มะระ (Thailand), goya / nigauri / 苦瓜 (Japan), yeoju / 여주 (Korea), kǔguā / 苦瓜 / lianggua / /凉瓜 (China)

Wat is het?
Bittermeloen is een langwerpige, groene vrucht die eruit ziet als een rare komkommer bedekt met glanzende wratten die bij sommige varianten zelfs heel puntig kunnen zijn. Een groene druipkaars is een andere vergelijking die je wel hoort. Meestal zijn ze van dezelfde grootte als een komkommer, maar (veel) kleiner en/of boller kan ook, zie: foto’s. Van binnen zitten (oneetbare) zaden en zaadlijsten die wit, geel of knalrood kunnen zijn. Bittermeloen smaakt ontzettend bitter, een witlofje is er werkelijk niks bij. Die met rode kern zou iets minder bitter zijn, maar verwacht daar niet teveel van.

Hoe te gebruiken?
In de lengte halveren, de zaadlijsten eruit schrapen en weggooien. In reepjes of halve maandjes snijden en verder verwerken in curries, roerbakgerechten en soepen. Vaak is 5 minuten verhitten al genoeg. Je kunt ze ook in schijfjes snijden, de kern eruit drukken en vullen met een gehaktmengsel voor je ze bakt. Om de bittere smaak te verminderen worden de partjes voor bereiding soms eerst een half uur tot wel een paar uur in zout water gelegd of een paar minuten in zout water gekookt. Erg veel helpen doet dat niet. Bittermeloen is buiten de koelkast nog wel een tijdje houdbaar.

Tips, weetjes & recepten

Wat is er te koop? (klik hier)

Luffa (vleugelkomkommer)

LuffaHoe heet het?
Vleugelkomkommer, luffa, loofah, teroi, Luffa acutangula (L), towel gourd, angled luffa/gourd, ridged luffa/gourd/kalebas, silk squash, Chinese okra (Canada), gambas / oyong (Indonesië), turai / tori (India), mướp khía / muap khia (Vietnam), บวบเหลี่ยม / Buap liyam (Thailand), see gwa / soekwa / sin qua / sigua / sīguā / 丝瓜 (China).

Wat is het?
Luffa is een langwerpige, groene vrucht die eruit ziet als een matte, geribbelde komkommer. Het vruchtvlees is wit. Luffa wordt onrijp gegeten, want eenmaal groot en rijp is hij te bitter, taai en zijn de zaden te groot. Na bereiden valt op dat de buitenste ring qua structuur een beetje op komkommer lijkt, maar minder waterig en de kern een beetje op courgette, maar zachter, fluffier. De smaak is ook een beetje een kruising tussen die twee.

Hoe te gebruiken?
Bij mooie, jonge exemplaren zou het genoeg zijn alleen de ribben weg te snijden. Dat gaat het makkelijkst met een dunschiller. Maar omdat stukjes harde schil in een gerecht nogal een afknapper kunnen zijn is het veiliger om ietsjes verder te schillen, maar wel zo dun mogelijk, zodat je dus nog wat lichtgroen aan de buitenkant overhoudt. Dan in (schuine) schijfjes, staafjes of stukjes snijden en kort (3-5 minuten) roerbakken, stomen of gewoon meeverwarmen in gerechten. In de koelkast nog best een paar dagen te bewaren.

Tips, weetjes & recepten

  • Recept: gestoomde luffa met knoflook-chili-olie (Engels)
  • Recept: omelet met luffa (Engels)
  • Eigenlijk is luffa niet zo’n duidelijke naam, want er zijn meerdere soorten luffa, de bovenstaande vleugelkomkommer (Luffa acutangula) heeft nog een bekend zusje: de sponskomkommer (Luffa aegyptiaca), die kennen we in gedroogde vorm als bad-knots waarmee je je rug kunt schrobben.
  • Lijkt qua uiterlijk een beetje op okra (vandaar dat de Canadezen het Chinese okra noemen) en ook een beetje op bittermeloen, maar qua smaak helemaal niet.
  • Klik hier voor een overzicht: andere leden uit de komkommerfamilie

Wat is er te koop? (klik hier)

Okra, oker, gumbo of Lady’s fingers

Okra, oker of Lady’s FingersHoe heet het?
Okra, ocra, oker, Lady’s fingers, gumbo, gombo, jambo, Abelmoschus esculentus Moench (L), bhindi / bhendi (India), bendi (Indonesië), krajiabmawn / กระเจี๊ยบมอญ (Thailand), bamya (Turkije), Đậu bắp (Vietnam), okura / オクラ (Japan).

Wat is het?
Okra is de 5-15 cm lange, peulachtige, vijfhoekige, onrijpe vrucht van Abelmoschus esculentus plant. Zusje van de katoen- en de cacaoplant. De oorsprong ligt in Ethiopië en vandaar uit verspreidde de plant zich naar de Arabische landen, India en omstreken en een paar eeuwen later met de slaven naar (Zuid-) Amerika. Europa is het laatste continent dat veroverd gaat worden.

Hoe te gebruiken?
Als groente (bovenkant & puntje eraf en dan geheel, gehalveerd of in stukjes/schijfjes) lekker in stoofgerechten of op zichzelf als bijgerecht. Roerbakken, stoven, frituren, alles kan. Okra kan in principe rauw (in schijfjes in een salade) gegeten worden, dus hoe lang je ze kookt hangt af van je persoonlijke voorkeur. Bij elk doorsnede komt er een doorzichtige, plakkerige vloeistof vrij, hoe smaller je de schijfjes snijdt, hoe meer plaksel. Als je gruwelt van deze slijmboel kun je de schijfjes eerst even 5 minuutjes blancheren in kokend water met het sap van een citroen of een scheutje azijn, het slijm wordt dan opgelost en kun je er onder de kraan (in een vergiet) zo vanaf spoelen. Om te testen of okra nog vers is: het puntje moet niet slap zijn, maar aanvoelen alsof je het zo af zou kunnen breken. Liever kleine (ter grootte van een damesvinger) dan die grote van 15 cm. En liever gaaf dan gebutst met allerlei plekjes. In de koelkast slechts een paar dagen te bewaren.

Tips, weetjes & recepten

  • Lekker als “extra groente” in bijvoorbeeld de zalmcurry uit Madhur Jaffrey’s currybijbel
  • Jamie Oliver’s versie van gumbo uit zijn reeks Jamie’s American Road Trip.
  • Bij de Surinaamse/tropische winkeltjes vaak goedkoper dan die voorverpakte bij de toko.

Wat is er te koop? (klik hier)

Chayote

ChayoteHoe heet het?
Chayote of chayotte, Sechium edule (L), christophene, vegetable pear, pear squash, mango squash, mirliton, choko (Australië), chow chow / cho-cho / iskut (India), iskush (Nepal), su su / trai su (Vietnam), fak maeo (Thailand), hayatouri (Japan), labu siam / laboe siam / waluh jipang (Indonesië), hé zhǎng guā / 合掌瓜 (China).

Wat is het?
Chayote is een peervormige, gif-groene vrucht met diepe rimpels zoals Gordon Ramsay die had voordat hij de botox ontdekte. Uit de Cucurbitaceae-familie, dus zusje van de meloen, komkommer en courgette, oorspronkelijk uit Midden-Amerika, maar nu ook in Azië populair. De vrucht wordt onrijp geplukt en gegeten, heeft weinig smaak en de textuur zitten tussen een aardappel en komkommer in. Doet het vast goed bij kinderen.

choko of chayotteHoe te gebruiken?
Lekker in lichte, zomerse soepjes, gewoon in blokjes een paar minuutjes meekoken. Rauw door salades kan ook. Of in smalle reepjes door een roerbakgerecht. Schillen kan maar alleen even wassen kan ook. De pit kun je eventueel ook eten. Zoek gave, stevige exemplaren zonder beschadigingen en plekjes. In de koelkast nog wel een week of zelfs twee te bewaren, maar als je een kelder hebt is dat beter.

Tips, weetjes & recepten

Wat is er te koop? (klik hier)

Groene papaja (onrijp)

Groene Papaya
Hoe heet het?
Groene papaja, green papaya, boommeloen, pepaya muda (Indonesië), malako dip / มะละกอดิบ (Thailand), du du xanh / đu đủ xanh (Vietnam), mùguā / 木瓜 (China).

Wat is het?
Groene papaja is de onrijpe vrucht van de papajaboom (eigenlijk een plant). De vorm varieert van langwerpig tot meer rond. In de kern zit een holte gevuld met pitjes. Rijpe, zwarte pitjes kunnen worden gedroogd en gebruikt als alternatief voor peper. De witte, onrijpe pitjes van de groene papaja niet.

Hoe te gebruiken?
Onrijpe, groene papaja wordt als groente gegeten. Met een dunschiller makkelijk te schillen, daarna raspen met een speciale “papaya-peeler” om lange, dunne sliertjes te krijgen, of een huis-tuin-en-keuken-rasp voor minder mooie sliertjes.
Een van Thailands beroemdste gerechten is Som Tum, een salade van groene papajasliertjes die gestampt/gekneusd worden met een dressing van in ieder geval limoensap, suiker, chilipeper en vissaus.
Groene papaja is ook lekker door een koude glasnoedel-salade met allerlei seafood. Of een Thaise viscurry. In de ijskast blijft het redelijk lang goed.

Tips, weetjes & recepten

  • In de toko is in het diepvriesvak ook geraspte groene papaya te vinden, die is echter nogal nietszeggend van smaak.
  • Som Tum recept: van Klary Koopmans of YouTube filmpje van kokende moeder en dochter
  • Recept: Thais gemarineerd varkenshaasje met papajasalade
  • Te vervangen door onrijpe, groene mango. Groene mango’s zijn vaak iets kleiner en daarom praktischer als je geen groot gezin te voeden hebt. Qua smaak ontloopt het elkaar niet veel.
  • In onrijpe papaja’s zit het enzym papaïne. Dit enzym breekt eiwitten af en kan daarom in marinades gebruikt worden om vlees malser te maken. Ook het blad wordt wel gebruikt om (niet te dikke plakjes) vlees malser te maken.
  • Maar let op, papaja kan ook het andere fruit en groente in je salade zacht maken. Je kunt papaya wel van tevoren raspen/snijden en in een zakje in de ijskast bewaren, maar meng het pas op het laatste moment met de andere ingrediënten.
  • Wikipedia: about papaya of over papaja

Wat is er te koop? (klik hier)