Kikkererwten (chana)

Gele kikkererwtenHoe heet het?
Kikkererwt, kekererwt, keker, Cicer arietinum (L), chickpea, Indian pea, garbanzo bean, gonzo bean, ceci bean, chana / channa / sanagalu / Bengal gram (India), Kacang arab (Indonesië).

Wat is het?
Kikkererwten zijn peulvruchten uit de vlinderbloemenfamilie. Vanuit Turkije heeft de kikkererwt zich eeuwen geleden al verspreid over het Middellandse Zeegebied, het Midden-Oosten en Azië. Er zijn vele rassen en variëteiten die als volgt zijn in te delen:
kabuli / safed chana = gele kikkererwt
   => bekendst in het Westen, iets romiger dan bruine.
desi / kala chana = bruine kikkererwt
   => meer bekend in Azië, iets kleiner maar voedzamer dan de gele.
   => ook gepeld & gehalveerd te koop, dan heet het chana dal (splitkikkererwten)
ceci neri = zwarte kikkererwt
   => een specialiteit uit Puglia, Italië.
groene kikkererwt = een verse, vroeg geplukte, onrijpe kikkererwt
   => een soort van Westerse tegenhanger van de edamame.

Brown ChickpeasHoe te gebruiken?
Gedroogde kikkererwten (bruin of geel maakt niet uit) zet je eerst een nacht te weken in ruim koud water. Daarna kun je ze in hun weekvocht of vers water (gewoon met wat zout) in minstens 50 maar vaker richting 90 minuten gaar koken. Of als je haast hebt in 20 minuten in de snelkookpan. De bereiding van splitkikkererwten (chana dal) lijkt meer op die van linzen, voorweken hoeft niet, je kookt ze in ruim water in ± 20 minuten gaar. Kikkererwten uit blik zijn al gaar, die warm je alleen nog even op. Verse, groene kikkererwten zijn maar heel beperkt en kort verkrijgbaar al vind je ze steeds vaker in de vriezer van je bio-winkel. De bereiding is hetzelfde als voor jonge, groene sojabonen. Gare kikkererwten kun je ook roosteren, je krijgt dan een nootachtige snack.

Tips, weetjes & recepten

  • In Nederland vooral bekend door: hummus (puree van gele kikkererwten & sesampasta) en falafel (vegetarische, gefrituurde “gehaktballetjes”, maar let op, voor falafel worden de kikkererwten alleen geweekt, niet gekookt)
  • Kijk voor recepten op ’t blog van: Klary Koopmans
  • Tip: als je toch de moeite neemt om zelf kikkererwten te weken en koken, kook er dan wat extra en vries die in. Altijd handig om een salade op te vrolijken met een handje kikkererwten (waar een blik al gauw teveel is)
  • Je ziet ook wel eens gedroogde groene kikkererwten, die zijn natuurlijk lang zo lekker niet als verse groene kikkererwten en missen de romigheid van gewone kikkererwten. Beetje nutteloze kikkererwten dus, gewoon laten liggen.
  • Lees ook de post over: kikkererwtenmeel (besan)

Wat is er te koop? (klik hier)

Gedroogde sojabonen

Dried & soaked soybeansHoe heet het?
Gedroogde sojabonen, soybeans (US), soya beans (UK), kacang kedelai (Indonesië), huáng dòu / 黄豆 (China), kong / 콩 (Korea), daizu / 大豆 (Japan), ถั่วเหลือง (Thailand)

Wat is het?
Sojaboonpeulen kun je onrijp & frisgroen plukken om te eten als groente, daarover schreven we al eerder (hier). Maar als je diezelfde peulen aan de plant laat zitten en lang genoeg wacht drogen ze vanzelf uit (kijk maar). Zo worden ze gedroogd en al geoogst, de peul wordt weggegooid, het gedroogde boontje is waar het om gaat.

Hoe te gebruiken?
Van gedroogde sojabonen wordt sojamelk gemaakt. De toepassingen voor sojamelk zijn net zo divers als die voor koemelk, tot en met aan kaas (=tofu) maken toe. Alleen is de smaak van sojamelk voor veel westerlingen nog vaak een brug te ver: een beetje stroef en melig. En als de velletjes na het weken er niet afgewreven zijn nog enigzins bitter ook. Geweekte sojabonen kunnen net als andere peulvruchten worden gekookt en verwerkt in stoofschotels, maar ze kunnen ook geroosterd worden in de oven. Dan lijken ze een beetje op pinda’s, sterker nog, er zijn “sojanoten” op de markt die precies smaken als borrelnootjes (zie vorige post).

Tips, weetjes & recepten

  • Stap voor stap recept: zelf sojamelk en tofu maken
  • De pulp, het gemalen grit dat overblijft als je de gemalen, geweekte sojabonen hebt opgekookt en gezeefd wordt in Japan “okara” genoemd. Okara heeft bijna geen smaak maar zit wel boordevol vezels en mineralen. Je zou het misschien door oma’s gehaktbal kunnen mengen in plaats van paneermeel of vleesvervanger? In Indonesia maken ze er een speciaal soort tempeh van: tempeh gembus. Ik had geen tijd/zin om er iets mee te doen dus gooide het weg, maar ik las later dat het goed is in te vriezen.
  • Recept voor een Koreaans bijgerechtje: Kongjroim
  • Van sojabonen kun je net als van mungbonen “taugè” maken: sojascheuten

Andere posts over tofu en sojaboonproducten:

Gerookte Tahoe Silken Tofu Tofu Beignets Tofu-vellen Tofuzakjes Tofu sticks

Wat is er te koop? (klik hier)

Zwarte sojabonen

zwarte, gedroogde sojabonenHoe heet het?
Zwarte sojabonen, zwarte bonen, black soy bean, green-hearted black beans, kuromame / 黒豆 (Japan), gom-un kong / 검은콩 (Korea), hēi dòu / 黑豆 (China)

Wat is het?
Zwarte sojabonen zijn en smaken min of meer hetzelfde als de beter bekende groene sojabonen en de beige gedroogde sojabonen, ze hebben alleen een zwart velletje en van binnen zijn ze groen. Ze worden gebruikt om douchi (gezouten, gefermenteerde zwarte boontjes) van te maken, maar niet om sojasaus van te maken. Dat kan wel, sojasaus van zwarte sojabonen maken, maar dat is niet gangbaar.

Hoe te gebruiken?
Eigenlijk net als gewone, gedroogde sojabonen of andere bonen. Altijd eerst een nachtje in de week zetten. Daarna kun je er sojamelk van maken. Die wordt niet zwart, maar eerder een heel licht beige en zou iets romiger smaken dan sojamelk van gewone sojabonen. In Korea en Japan worden zwarte sojabonen ook gestoofd met suiker en als snack gegeten. Of je voegt er een paar toen als je rijst kookt, die kleurt dan lichtpaars. Gedroogde, zwarte sojabonen kunnen maanden tot jaren bewaard worden al zal de kwaliteit natuurlijk wel steeds teruglopen.

Tips, weetjes & recepten

  • Lees ook de post over: zwarte boontjes en die over sojabonen (gedroogde, verse, gefermenteerde en sojabonensaus)
  • Verwarrend: meestal staat er “zwarte bonen” op de verpakking ipv “zwarte sojabonen”, maar zwarte bonen gebruikt men in Zuid-Amerika en dat is een heel ander soort. Niet met elkaar inwisselbaar.
  • Recept: zelf sojamelk maken van zwarte sojabonen
  • Koreaans recept: zoete sojabonensnack. Normaal gesproken minder sticky dan op de foto hieronder, maar op beide manieren lekker.

Kongjang

Wat is er te koop? (klik hier)

Adukibonen (rode boontjes)

Red beans / adzukiHoe heet het?
Aduki / adzuki / azuki / asuki boon, rode boontjes, red beans, red cowpeas, Tiensin red beans, hóngdòu / 紅豆 / chìdòu / 赤豆 (China), azuki / アズキ / 小豆 (Japan), pat / 팥 (Korea), đậu đỏ (Vietnam), red chori / ravaa’n (India)

Wat is het?
Aduki boontjes zijn de roodbruine, gedroogde boontjes van de eenjarige klimplant Vigna angularis (L). Aduki boontjes zijn kleiner en minder langwerpig dan bijvoorbeeld bruine bonen of kidneybonen. Er bestaan er ook witte, zwarte, grijze en gevlekte aduki bonen, maar de meesten zijn toch rood. Ze smaken notig & zoetig en worden in heel Azië voornamelijk in zoete snacks en desserts gegeten. In het Westen (met name door vegetariërs) net als andere peulvruchten ook in hartige gerechten.

Hoe te gebruiken?
Gedroogde adukibonen worden minstens 24 uur geweekt in ruim koud water en daarna gaar gekookt in schoon water met behoorlijk wat suiker en een snufje zout. Hierna kun je ze heel laten (tsubu-an), grof prakken (tsubushi-an) of van velletjes ontdoen en helemaal fijn malen (koshi-an). Dat laatste is veel werk en daarom kun je in iedere toko wel kant-en-klare zoete bonenpasta kopen. Adukibonen kun je net als groene mungboontjes ook laten ontkiemen als een variant op taugé.

Tips, weetjes & recepten

Wat is er te koop? (klik hier)

Mungbonen (katjang idju)

mungbonenHoe heet het?
Mung bonen, mung bean, golden gram, grean bean, mung, mongo, moog, moong (India), kacang hijau / katjang idju (Indonesië), đậu xanh (Vietnam), tua-kieow / ถั่วเขียว (Thailand), ryokutō / リョクトウ/ 緑豆 (Japan ), nohk-doo /녹두 (Korea).

Wat is het?
Mungbonen zijn de kleine, gedroogde zaden van de Vigna radiata plant. Familie van bijvoorbeeld de azukiboon en de kousenband. Van buiten fris groen, van binnen ivoorwit. Je koopt ze in Nederland altijd gedroogd. Groen zoals links op de foto of gepeld en gesplit als spliterwten, of beter gezegd als “dahl“.

Hoe te gebruiken?
Zet de mungbonen eerst 6-12 uur te weken in koud water, dan koken tot ze zacht zijn, in hartige, maar vaker nog in zoete gerechten. Al dan niet ontveld. Of laten ontkiemen om taugé te maken. In Korea bakt men van gemalen, geweekte mungboontjes (zonder vliesje) heerlijk, luchtige pannenkoekjes.
Liefst in het donker en lunchtdicht eigenlijk gewoon nog jaren te bewaren.

Tips, weetjes & recepten

Mungbonen weken

Wat is er te koop? (klik hier)