Kardemom

3 soorten kardemon

Kardemom, groene, witte, zwarte, Indiase, Chinese of Indonesische kardemom?
Negen van de tien keer bedoelt men in recepten met “kardemom” gewoon die groene kardemompeulen helemaal links op de foto. Maar in Indonesië kende men tot voor kort die groene peulen niet, daar heeft men een eigen variant, de Java kardemom (middelste foto).

Daarnaast is er nog zoiets als zwarte kardemom en om het spannend te houden is die in te delen in twee soorten: de wat kleinere, Indiase zwarte kardemom (rechtsboven op de foto) en de wat grotere, Chinese zwarte kardemom (rechtsonder op de foto). Beide compleet anders dan de groene of Java kardemom en absoluut niet onderling uitwisselbaar. Vooral niet in zoete gerechten.

Klik hier voor een uitgebreid overzicht: 4 soorten kardemom op een rijtje.

Kardemom (gewone, groene kardemom)

KardemomHoe heet het?
Kardemom, groene kardemom, (green) cardamom, small cardamom, true cardamom, Elettaria cardamomum (L), xiǎodòukòu / 小豆蔻 (China).

Wat is het?
Kardemom is de lichtgroene peulvrucht van een kruidachtige struik, lid van de gemberfamilie, zusje van de zwarte kardemom en de Java kardemom. De geur is zeer fris, aromatisch en sinaasappelachtig, maar doet ook een beetje aan parfum denken. Dat kan een beetje wennen zijn.

Hoe te gebruiken?
Gebruikt in hartige en zoete gerechten. Voor kruidenmengsels worden de zaadjes uit de peul gepeuterd en vermalen met andere kruiden. De peul kan ook in zijn geheel worden meegekookt in curries, rijst of indiase theemengsels. Voor een frisse adem sabbelen Indiërs een tijdje op een kardemompeul. Over het algemeen zouden de groenere peulen aromatischer zijn dan de blekere peulen. Het beste zijn de hele peulen, maar voor het gemak is een potje gemalen kardemom nooit weg. Ik las ergens dat 10 peulen gelijk staan aan 1½ theelepel gemalen kardemom. Luchtdicht, koel en donker lang te bewaren.

Tips, weetjes & recepten

  • Kruidenmengsels met kardemom: speculaaskruiden of garam massala
  • Heel soms kom je kardemompeulen tegen die er qua vorm uitzien als de groene, maar dan zijn ze wit. Die zijn gebleekt.
  • Als men het in recepten over kardemom heeft bedoelt men meestal deze groene en niet de zwarte of Java variant. Klik op foto voor een overzicht:
  • Vier soorten Cardemon

Wat is er te koop? (klik hier)

Amchur (mangopoeder)

Amchor (mangopoeder)Hoe heet het?
Amchur, amchor, amchoor, gedroogd mangopoeder, amchur powder, mango powder.

Wat is het?
Groene, onrijpe mango wordt in reepjes te drogen gelegd in de zon (soms met een beetje kurkuma erover om insecten weg te houden) en daarna tot een bruinbeige poeder vermalen. In amchor zit van nature veel citroenzuur.

Hoe te gebruiken?
Meestal maar een theelepel of twee als fris accent in curries, pickles en soepen of als malsmaker in marinades en rubs. Eigenlijk zoals citroensap of tamarinde, alleen is dit droog, wat soms een voordeel is. Kan qua smaak en werking gemakkelijk vervangen worden door citroensap (1 tl amchur = 1 tl citroensap), maar ja, dan is het wel nat. Voeg het dan zo mogelijk apart aan het gerecht toe en bijvoorbeeld niet aan een droog specerijenmengsel. Koel, droog en luchtdicht vrijwel oneindig te bewaren al zal de kwaliteit wel afnemen.

Tips, weetjes & recepten

  • Recept: Garam masala potatoes
    (naar recept van Christine Manfield uit Masterchef Australië
  • Let op: er schijnt ook gedehydrateerd “zoet” mangosap te bestaan. Bedoeld om drankjes en smoothies mee op te fleuren. En in de cosmetische en gezondheidsindustrie doet men ook iets met gedroogde mango.

Wat is er te koop? (klik hier)

Tindola (mini-komkommer uit India)

Tindora, Indian cucumberHoe heet het?
Tindola / papasan (NL), ivy gourd / baby watermelon / little gourd / pointed gourd / gentleman’s toes (GB), Coccinia grandis (L), tindora / tindori / tindoori / kovakkai (India), ตำลึง / tam lueng (Thailand), timun papasan / pepasan / padang (Indonesië).

Wat is het?
Tindola is een klein familielid uit de grote komkommerfamilie, vooral bekend in India, maar groeit of beter gezegd woekert over heel Zuidoost-Azië en Afrika. De jonge scheuten zijn eetbaar en uiteraard ook de ± 3-6 cm lange komkommerachtige vruchtjes. Tindola of tindora heeft niet veel smaak van zichzelf, hooguit een ietsiepietsie zuur en/of bitter. De structuur is glazig, vergelijkbaar met komkommer.

Hoe te gebruiken?
Je kunt ze wel rauw eten, maar dat is minder lekker dan bereid. Even wassen, kontjes eraf snijden en daarna in de lengte in partjes snijden, maar plakjes of stukjes kan ook. Dan even aanzetten met wat smaakmakers (mosterdzaad, komijnzaad, chilipoeder, van die dingen) en in 5-10 minuten gaarstoven. Als bijgerecht of bijvoorbeeld door de nasi. In de koelkast hooguit een week, maar waarschijnlijk zelfs korter houdbaar. Als de binnenkant rood gekleurd is wordt afgeraden die nog te eten.

Tips, weetjes & recepten

Wat is er te koop? (klik hier)

Groene mango

groene mangoHoe heet het?
Groene mango, onrijpe mango, green mango.

Wat is het?
Een groene mango is een onrijpe mango. Niet zacht, sappig, zoet en oranje, maar hard, zurig en groen. Kleiner dan de rijpe mango’s zoals wij die in Nederland kennen, ongeveer ter grootte van een flinke peer. Het is de vrucht van een van oorsprong Indiase boom, die nu overal in de wereld waar het maar even warm genoeg is groeit. Groene mango smaakt lichtzurig en een beetje wrang, zo uit het vuistje niet lekker, in salades, pickles en curries wel.

Hoe te gebruiken?
De schil en de pit eet je niet op. Het vruchtvlees in dunne reepjes, eventueel nog een beetje gekneusd is de basis voor typisch Thaise en Vietnamese rauwkost salades. Gebruik een “julienne snijder” of snijd eerst (met een dunschiller) dunne plakjes en snijdt die in reepjes. Een derde methode is de mango in een hand te houden en er dan met een flink mes tot op de pit verticale snedes in te slaan. Als je daarna een dunschiller pakt heb je ook reepjes. Groene mango is ook lekker in viscurries en chutneys. In de koelkast nog wel een flinke aantal dagen te bewaren. Buiten de koelkast rijpen ze door en wordt het vruchtvlees gewoon oranje.

Tips, weetjes & recepten

Wat is er te koop? (klik hier)

Rozenwater & rozensiroop

Rose water, rose syrup, rose essenceHoe heet het?
• rozenwater, rozenextract (rose water)
• rozensiroop (rose syrup)
• rozen essence (rose essence)

Wat is het?
Rozenwater is het destillaat dat overblijft bij de productie van etherische rozenolie. Het is een puur en zuiver product, gemaakt van de rozenbloemblaadjes. Rozen essence is de synthetische versie daarvan: nep dus, namaak. Rozensiroop is suikerwater met een beetje rozenwater en rode kleurstof. Rozenwater wordt veel in Arabische en Indiase, zoete lekkernijen gebruikt. Rozensiroop in tropische drankjes en desserts.

Hoe te gebruiken?
De siroop gebruik je net als aanmaaklimonade: de richtlijn is 1 deel siroop op 6 delen water (of melk of jus d’orange of zo). Van het rozenwater gebruik je veel minder: enkele druppels tot een theelepel is vaak al genoeg. Pas ermee op, want het is gauw teveel en dan associeer je je gerecht meer met de klerenkast van oma dan met iets dat je in je mond wilt stoppen. Wantrouw recepten waarin men meer dan een eetlepel rozenwater gebruikt. Van rose essence gebruik je zeker nooit meer dan een paar druppels. Rozenwater en essence zijn nog jaren buiten de koelkast te bewaren, rozensiroop, na openen in de koelkast.

Tips, weetjes & recepten

  • In veel recepten worden de rozenwater en rozensiroop nogal eens met elkaar verward. Aan de hoeveelheden in of de oorsprong van het recept kun je meestal wel aflezen welke ze bedoelen.
  • Recept: Merengues met rozenwater
  • Niet verwarren met het rozenwater dat je koopt bij de drogist. Dat is meer een parfum of lotion en zeker niet bedoeld voor consumptie.
  • Hou je niet zo van de parfumachtige smaak van rozenwater, dan kun je het in een recept vaak moeiteloos vervangen door oranjebloesemwater. Eigenlijk hetzelfde, alleen niet van rozenblaadjes, maar van oranjebloesem

Wat is er te koop? (klik hier)

Tapioca parels

tapioca parelsHoe heet het?
Tapioca parels, Japanse parels, tapioca korrels, tapioca pearls, boba, sabudana (India), bột báng (Vietnam), saku / sakoo (Thailand), tapioka peol / 타피오카 펄 (Korea), tapioka paru / パール (Japan), xī mǐ / 西米 (China)

Wat is het?
De op tempex balletjes lijkende tapioca parels worden gemaakt van het zetmeel dat wordt gewonnen uit de cassave wortelknol. Ze zijn er in verschillende maten en kleuren. De kleinere pareltjes worden vaker gebruikt in desserts, de grotere vaker in drankjes zoals bubble tea. In India verwerkt men ze ook in bepaalde viscurries. Moderne chefs gebruiken ze steeds vaker in hartige gerechten, zoals Thomas Keller in zijn Oysters and Pearls. Ongekookt zijn de parels ondoorzichtig en hard, gekookt zijn ze doorzichtig en chewy. Ze smaken helemaal nergens naar, het gaat puur om de textuur en het grappige uiterlijk.

Hoe te gebruiken?
Nooit opzetten in koud water, want dan lossen ze (gedeeltelijk) op. De parels in zeer ruim kokend water met een snufje zout koken tot ze doorzichtig zijn. Bij kleine pareltjes duurt dat ongeveer 20 minuten, bij grotere parels soms wel anderhalf uur. Spoel er een paar af om te testen of ze goed zijn. Dan in een zeef afgieten, goed koud afspoelen en mengen met een siroopje, op smaak gebrachte kokosmelk of iets anders lekkers. De parels worden ook wel in afgepast suikerwater gekookt dat niet wordt afgegoten, het resultaat is een meer stijfselpapachtige pudding. Ongekookte parels zijn lang houdbaar. Gekookt en gekoeld ongeveer drie dagen.

Tips, weetjes & recepten

  • In Nieuw Guinea en de Molukken worden vergelijkbare parels gemaakt van sago (saksak, sagu). Sago is het zetmeel dat wordt gewonnen uit de kern van de stam van de sagopalmboom. In recepten zijn tapioca parels en sago parels onderling verwisselbaar.
  • Bijnamen: frog spawn (kikkerdril) en fish eyes & glue (vissenogen met lijm).
  • In de toko vind je tegenwoordig ook tapioca in andere vormen: sticks, cubes, flakes, whatever. Gewoon op dezelfde manier te bereiden als de parels.
  • Zwarte tapioca parelsZoek je die grote, zwarte tapioca parels? Die worden pas bij het koken zwart, ongekookt zijn ze (licht)bruin. (zie bij wat is er te koop)
  • Zoet recept: 200ml kokosmelk, 1 vanillepeul, 1 spriet sereh en 75g (palm)suiker even laten sudderen tot de suiker is opgelost. Af laten koelen en mengen met gegaarde tapiocaparels. Serveren met blokjes tropisch fruit naar keuze.
  • Hartig recept: Sobanoedel salade met groene matcha parels

Wat is er te koop? (klik hier)

Adukibonen (rode boontjes)

Red beans / adzukiHoe heet het?
Aduki / adzuki / azuki / asuki boon, rode boontjes, red beans, red cowpeas, Tiensin red beans, hóngdòu / 紅豆 / chìdòu / 赤豆 (China), azuki / アズキ / 小豆 (Japan), pat / 팥 (Korea), đậu đỏ (Vietnam), red chori / ravaa’n (India)

Wat is het?
Aduki boontjes zijn de roodbruine, gedroogde boontjes van de eenjarige klimplant Vigna angularis (L). Aduki boontjes zijn kleiner en minder langwerpig dan bijvoorbeeld bruine bonen of kidneybonen. Er bestaan er ook witte, zwarte, grijze en gevlekte aduki bonen, maar de meesten zijn toch rood. Ze smaken notig & zoetig en worden in heel Azië voornamelijk in zoete snacks en desserts gegeten. In het Westen (met name door vegetariërs) net als andere peulvruchten ook in hartige gerechten.

Hoe te gebruiken?
Gedroogde adukibonen worden minstens 24 uur geweekt in ruim koud water en daarna gaar gekookt in schoon water met behoorlijk wat suiker en een snufje zout. Hierna kun je ze heel laten (tsubu-an), grof prakken (tsubushi-an) of van velletjes ontdoen en helemaal fijn malen (koshi-an). Dat laatste is veel werk en daarom kun je in iedere toko wel kant-en-klare zoete bonenpasta kopen. Adukibonen kun je net als groene mungboontjes ook laten ontkiemen als een variant op taugé.

Tips, weetjes & recepten

Wat is er te koop? (klik hier)

Wokken (pannen om te roerbakken)

Wok inbranden
Hoe heet het?
Wok / kuo / 鑊 (China), wadjan / wadjang / wajan / penggorengan (Indonesië), Chūkanabe / 中華鍋 (Japan).

Wat is het?
Wok is het Kantonese woord voor “kookpot”, 2000 jaar geleden ontworpen om zo snel mogelijk eten te bereiden omdat vuur/brandstof schaars was. Gemaakt van dun plaatstaal dat snel opwarmt en afkoelt en een bolle bodem waarlangs de vlammen de hele pan egaal verhitten. Die bolle vorm is vooral handig voor het roerbakken: je “schuifschept” met een wokschep heel makkelijk de ingrediënten om, zeker als je tegelijkertijd de wok omschudt, dat gaat moeizamer in een pan met platte bodem. In Nederland noemen we voor het gemak die met één steel een wok en die met twee handvaten een wadjan.

Hoe te gebruiken?
Een wok is multifunctioneel (roerbakken, frituren, stomen, sudderen, koken, alles doet men ermee), niet omdat een wok nou zo ontzettend geschikt is voor al die bereidingswijzen, maar meer omdat het meestal de enige pan was die men bezat. Dat is wel goed om in je achterhoofd te houden bij het lezen van recepten, want soms zijn andere pannen echt een stuk geschikter dan een wok. Bijvoorbeeld als je alleen een sausje maakt: gebruik een steelpannetje. Of als je gaat frituren: gebruik een stevige frituurpan. Of als je geen wokbrander hebt: gebruik een goede sauteer/hapjespan.

Hoe een wok te gebruiken ligt dus aan wat je gaat bereiden, op wat voor warmtebron je kookt, welk soort wok je hebt en wat je persoonlijke voorkeuren zijn. De één zweert bij een wok die een ander verfoeit. Hieronder een overzicht van de mogelijkheden:

Klik hier om verder te lezen…

Ghee (geklaarde boter)

Ghee, geklaarde boterHoe heet het?
Ghee, ghyo / ghī / ghi / ghyū / tūp / tuppa / ney (India), minyak samin (Indonesië).

Wat is het?
Ghee is eigenlijk gewoon geklaarde boter en heeft twee voordelen ten opzichte van gewone boter: je kunt het langer en harder verhitten voordat het verbrandt en het is langer houdbaar. Sommigen vinden het ook lekkerder. Ghee wordt veel gebruikt in en rond India, maar andere landen hebben ook zo hun eigen variant op ghee, al dan niet gefermenteerd.

Hoe te gebruiken?
Ghee wordt gebruikt om in te bakken of zelfs frituren, het rookpunt ligt namelijk op 250°C, dat is hoger dan voor menig oliesoort. Een ongeopende verpakking is vele maanden en zelfs jaren houdbaar buiten de koeling, eenmaal aangebroken liever wel in de koeling en luchtdicht bewaren al lopen de meningen hierover nogal uiteen. Er zijn veel mensen die ook de aangebroken ghee buiten de koelkast bewaren. Het kan dus allebei. Boter en dus ook ghee wordt hooguit ranzig, maar bederft niet.

Zelf ghee maken?
Ghee of geklaarde boter kun je gemakkelijk zelf maken. Smelt wat boter (of margarine voor veganisten) in een pannetje met dikke bodem op een zacht vuurtje. Je wilt niet dat het bruin wordt, alleen dat het smelt. Al vrij snel zullen zich op de bodem witte vlokken vormen, dat zijn de eiwitten die je straks weggooit. Giet voorzichtig de gesmolten boter in een kommetje en laat het bezinksel onderin de pan. Als er schuim bovenop is gaan drijven kun je dat er afscheppen. (zie illustratief: filmpje)
Om er echt ghee van te maken laat je het langer sudderen zodat er vocht verdampt en de hoeveelheid reduceert.

Tips, weetjes & recepten

  • Recept: gecarameliseerde kweeperen met dadels en kaneel.
  • In Oostenrijk bakt/frituurt men de Wiener Schnitzels traditioneel in zogenaamde Butterschmalz, eigenlijk ook een soort ghee.
  • Ghee in recepten kun je vervangen door zelfgeklaarde boter of bijvoorbeeld arachide-olie. Als de temperatuur in de gaten houdt kun je ook gewone boter gebruiken.

Wat is er te koop? (klik hier)

Gecondenseerde melk

gecondenseerde melkHoe heet het?
Gecondenseerde melk, sweetened condensed milk. Tegenwoordig is er ook : gecondenseerde kokosmelk, sweetened condensed coconut milk.

Wat is het?
Gecondenseerde melk is koemelk of kokosmelk waar men suiker aan heeft toegevoegd en water aan heeft onttrokken. Wat overblijft is een dikke, plakkerige, lichtgele substantie die ingeblikt jaren buiten de koelkast te bewaren is. Heel handig in warme landen en daar dus bij iedereen bekend en populair. In Nederland zijn we altijd verwend geweest met verse melk en is/was het minder bekend.

Hoe te gebruiken?
Aangelengd met water in recepten gebruiken in plaats van verse melk of onverdund in thee en koffie in plaats van (koffie)melk, maar leuker is om er “Dulce de Leche” van te maken, een toffee/caramelachtige saus. Zet een dicht blikje ruim onder water in een diepe pan en laat 3 tot 4 uur zachtjes koken. Hoe langer, hoe donkerder van kleur en hoe steviger het wordt. Een half uurtje, wederom compleet ondergedompeld in de snelkookpan kan ook. Laat het blikje daarna ongeopend rustig afkoelen. Wat je zeker niet moet doen: blikje boven water uit laten steken (=ontploffingsgevaar), blikje nog warm openmaken (=verbrandingsgevaar), blikje in koud water snel af willen laten koelen (=ontploffingsgevaar). Eenmaal aangebroken in de koelkast nog wel een aantal dagen houdbaar, maar geen weken/maanden. Onaangebroken in de kast langer dan de THT-datum.

Tips, weetjes & recepten

Wat is er te koop? En hoe maak je makkelijk bananenijs? (klik hier)

Spice (Indiase winkel in Amstelveen)

Indiase winkel Spice in Amstelveen
Spice
Karel Doormanweg 6
1181WE Amstelveen
tel. 020-6415340

Tussen Indiase take-away The Indian Kitchen en Koreaans restaurant Kaya zit een mooie, ruime, moderne winkel gespecialiseerd in Indiase producten. Schappen vol curriepasta van verschillende Indiase merken (Patak’s, Geeta’s, Rhanum, Mother’s, MDH, Shan en meer), chutneys, pickles, sauzen, Indiase zoutjes, alle mogelijke kruiden en peulvruchten van TRS. Verschillende soorten rijst en atta. Diepvriezers vol met verschillende soorten Indiaas ijs, samosa’s, naan en chapati’s, groenten en kant-en-klaar maaltijden. In de koeling Kingfisher bier en verse panir. En een goedgevuld groentehoekje met typisch Indiase groenten als luffa (turai), bittermeloen (karela), okra (bhindi), chayote (cho-cho), groene mango’s, kerrieblaadjes (karipatta) en ook een aantal die ik nog nergens anders zag zoals guarboontjes, tindora en amla.
Voor wie echt Indiaas wil koken is dit een klein goudmijntje.

Openingstijden:
alle dagen van 12:00-21:00u, maar maandag van 13:00-21:00u.
Makkelijk parkeren voor de deur, bezorgt aan huis in Amstelveen.
Klik hier voor andere: Indiaas georiënteerde toko’s in Nederland

Indiase toko Spice in Amstelveen

Bittermeloen (sopropo)

bittermeloenHoe heet het?
Bittermeloen, balsempeer, Momordica charantia (L), bitter melon, bitter gourd, sopropo (Suriname), karela (India), peria / paria / pare (Indonesië), muop dang / kho qua (Vietnam), mara / มะระ (Thailand), goya / nigauri / 苦瓜 (Japan), yeoju / 여주 (Korea), kǔguā / 苦瓜 / lianggua / /凉瓜 (China)

Wat is het?
Bittermeloen is een langwerpige, groene vrucht die eruit ziet als een rare komkommer bedekt met glanzende wratten die bij sommige varianten zelfs heel puntig kunnen zijn. Een groene druipkaars is een andere vergelijking die je wel hoort. Meestal zijn ze van dezelfde grootte als een komkommer, maar (veel) kleiner en/of boller kan ook, zie: foto’s. Van binnen zitten (oneetbare) zaden en zaadlijsten die wit, geel of knalrood kunnen zijn. Bittermeloen smaakt ontzettend bitter, een witlofje is er werkelijk niks bij. Die met rode kern zou iets minder bitter zijn, maar verwacht daar niet teveel van.

Hoe te gebruiken?
In de lengte halveren, de zaadlijsten eruit schrapen en weggooien. In reepjes of halve maandjes snijden en verder verwerken in curries, roerbakgerechten en soepen. Vaak is 5 minuten verhitten al genoeg. Je kunt ze ook in schijfjes snijden, de kern eruit drukken en vullen met een gehaktmengsel voor je ze bakt. Om de bittere smaak te verminderen worden de partjes voor bereiding soms eerst een half uur tot wel een paar uur in zout water gelegd of een paar minuten in zout water gekookt. Erg veel helpen doet dat niet. Bittermeloen is buiten de koelkast nog wel een tijdje houdbaar.

Tips, weetjes & recepten

Wat is er te koop? (klik hier)

Luffa (vleugelkomkommer)

LuffaHoe heet het?
Vleugelkomkommer, luffa, loofah, teroi, Luffa acutangula (L), towel gourd, angled luffa/gourd, ridged luffa/gourd/kalebas, silk squash, Chinese okra (Canada), gambas / oyong (Indonesië), turai / tori (India), mướp khía / muap khia (Vietnam), บวบเหลี่ยม / Buap liyam (Thailand), see gwa / soekwa / sin qua / sigua / sīguā / 丝瓜 (China).

Wat is het?
Luffa is een langwerpige, groene vrucht die eruit ziet als een matte, geribbelde komkommer. Het vruchtvlees is wit. Luffa wordt onrijp gegeten, want eenmaal groot en rijp is hij te bitter, taai en zijn de zaden te groot. Na bereiden valt op dat de buitenste ring qua structuur een beetje op komkommer lijkt, maar minder waterig en de kern een beetje op courgette, maar zachter, fluffier. De smaak is ook een beetje een kruising tussen die twee.

Hoe te gebruiken?
Bij mooie, jonge exemplaren zou het genoeg zijn alleen de ribben weg te snijden. Dat gaat het makkelijkst met een dunschiller. Maar omdat stukjes harde schil in een gerecht nogal een afknapper kunnen zijn is het veiliger om ietsjes verder te schillen, maar wel zo dun mogelijk, zodat je dus nog wat lichtgroen aan de buitenkant overhoudt. Dan in (schuine) schijfjes, staafjes of stukjes snijden en kort (3-5 minuten) roerbakken, stomen of gewoon meeverwarmen in gerechten. In de koelkast nog best een paar dagen te bewaren.

Tips, weetjes & recepten

  • Recept: gestoomde luffa met knoflook-chili-olie (Engels)
  • Recept: omelet met luffa (Engels)
  • Eigenlijk is luffa niet zo’n duidelijke naam, want er zijn meerdere soorten luffa, de bovenstaande vleugelkomkommer (Luffa acutangula) heeft nog een bekend zusje: de sponskomkommer (Luffa aegyptiaca), die kennen we in gedroogde vorm als bad-knots waarmee je je rug kunt schrobben.
  • Lijkt qua uiterlijk een beetje op okra (vandaar dat de Canadezen het Chinese okra noemen) en ook een beetje op bittermeloen, maar qua smaak helemaal niet.
  • Klik hier voor een overzicht: andere leden uit de komkommerfamilie

Wat is er te koop? (klik hier)

Okra, oker, gumbo of Lady’s fingers

Okra, oker of Lady’s FingersHoe heet het?
Okra, ocra, oker, Lady’s fingers, gumbo, gombo, jambo, Abelmoschus esculentus Moench (L), bhindi / bhendi (India), bendi (Indonesië), krajiabmawn / กระเจี๊ยบมอญ (Thailand), bamya (Turkije), Đậu bắp (Vietnam), okura / オクラ (Japan).

Wat is het?
Okra is de 5-15 cm lange, peulachtige, vijfhoekige, onrijpe vrucht van Abelmoschus esculentus plant. Zusje van de katoen- en de cacaoplant. De oorsprong ligt in Ethiopië en vandaar uit verspreidde de plant zich naar de Arabische landen, India en omstreken en een paar eeuwen later met de slaven naar (Zuid-) Amerika. Europa is het laatste continent dat veroverd gaat worden.

Hoe te gebruiken?
Als groente (bovenkant & puntje eraf en dan geheel, gehalveerd of in stukjes/schijfjes) lekker in stoofgerechten of op zichzelf als bijgerecht. Roerbakken, stoven, frituren, alles kan. Okra kan in principe rauw (in schijfjes in een salade) gegeten worden, dus hoe lang je ze kookt hangt af van je persoonlijke voorkeur. Bij elk doorsnede komt er een doorzichtige, plakkerige vloeistof vrij, hoe smaller je de schijfjes snijdt, hoe meer plaksel. Als je gruwelt van deze slijmboel kun je de schijfjes eerst even 5 minuutjes blancheren in kokend water met het sap van een citroen of een scheutje azijn, het slijm wordt dan opgelost en kun je er onder de kraan (in een vergiet) zo vanaf spoelen. Om te testen of okra nog vers is: het puntje moet niet slap zijn, maar aanvoelen alsof je het zo af zou kunnen breken. Liever kleine (ter grootte van een damesvinger) dan die grote van 15 cm. En liever gaaf dan gebutst met allerlei plekjes. In de koelkast slechts een paar dagen te bewaren.

Tips, weetjes & recepten

  • Lekker als “extra groente” in bijvoorbeeld de zalmcurry uit Madhur Jaffrey’s currybijbel
  • Jamie Oliver’s versie van gumbo uit zijn reeks Jamie’s American Road Trip.
  • Bij de Surinaamse/tropische winkeltjes vaak goedkoper dan die voorverpakte bij de toko.

Wat is er te koop? (klik hier)

Wintermeloen (dong gua of waspompoen)

wintermeloenenHoe heet het?
Wintermeloen, waspompoen, Chinese winter melon, ash gourd, white gourd, fuzzy melon, tung kua / tongkwa / dōng guā / 冬瓜 (China), tōgan / とうがん (Japan), dongah / 동아 (Korea), beligo / kundur (Indonesië), peṭhā (India), bí đao (Vietnam), fak khiaw / fak gwio (Thailand).

Wat is het?
Wintermeloen is de volgroeide vrucht van de slingerplant Benincasa hispida uit de Cucurbitaceae-familie, dus zusje van de meloen, komkommer en courgette. Wintermeloenen kunnen enorm groot worden, normaal gesproken wel 15 kilo, maar exemplaren van 60 kilo bestaan ook. Jong zijn ze harig en niet zo lang houdbaar, maar eenmaal volgroeid verdwijnen de haartjes en vormt zich een waslaagje (vandaar de Nederlandse naam: waspompoen) op de groene, gespikkelde huid en zijn ze juist maandenlang houdbaar. Het was-laagje lijkt op het eerste gezicht ook wel een as-laagje, vandaar de namen ash gourd en white gourd.

Hoe te gebruiken?
Gelukkig wordt wintermeloen ook in wat handzamere stukken verkocht. Voor gebruik schillen en de zaadlijst (de kern) verwijderen. De schoongeschrobte schil kun je eventueel meekoken voor extra smaak, maar eet ‘m niet op. Het vruchtvlees in blokjes snijden en in bouillon zachtjes koken tot de kleur veranderd is van wit in doorschijnend, niet langer want dan wordt het prut. Normaal gesproken gebeurt dat ergens tussen de 15 en 30 minuten. Wokken of stoven kan ook wel, maar is minder lekker. Hele wintermeloenen zijn maanden te bewaren, stukken slechts een paar dagen in de koelkast.

Tips, weetjes & recepten

  • Simpel recept: Chinese winter melon soup of een iets ingewikkelder recept: met gedroogde coquilles, garnalen en oesters.
  • Lees ook de post over het kleine zusje van de wintermeloen, de: fuzzy melon (máo guā / 毛瓜).
  • In het Nederlands slaat het woord wintermeloen eigenlijk alleen op meloenen die laat rijpen, zo laat dat je ze in de winter nog kunt eten. Maar onder invloed van het Engels zal het niet lang duren voor het woordenboek aangepast zal worden en ook de waspompoen officiëel wintermeloen zal heten.
  • Klik hier voor een overzicht: andere leden uit de komkommerfamilie

Wat is er te koop? (klik hier)

Lauki (bottle gourd, opo of fleskalebas)

lauki
Hoe heet het?
Fleskalebas, Lagenaria siceraria (L), calabash, bottle gourd, opo squash, long melon, húlu / 葫蘆 / húzi / 葫子 (China), yūgao / 夕顔 (Japan), bak / 박 / jorongbak / 조롱박 (Korea), lauki / kaddu / dudhi / ghiya (India), labu (Indonesië), poe (Suriname), bầu canh / bầu nậm (Vietnam).

Wat is het?
Lauki is de jonge vrucht van een van oorsprong Afrikaanse klimplant uit de Cucurbitaceae-familie, dus zusje van de meloen, komkommer en courgette. Omdat een volgroeide, gedroogde kalebas perfect geschikt is om water in te vervoeren wordt vermoed dat ze zich samen met de allereerste mensen vanuit Afrika verspreid hebben over de hele wereld. Deze kalebas komt in heel veel verschillende vormen: peervormig, sneeuwpop-vormig, dik & rond of juist lang & dun zoals in Italië (daar heet hij cucuzza). De smaak is een beetje flauw.

Hoe te gebruiken?
Jong zijn ze zacht van smaak, wat ouder worden ze bitter (en daarmee ook enigzins giftig). Zoek dus kleine exemplaren met een gave, gladde huid, al kun je er eigenlijk vanuit gaan dat ze grote, bittere exemplaren niet verkopen. Beste is als het steeltje er nog aan zit. Schillen is niet nodig, maar soms wel fijner. De zaadlijsten verwijderen is ook niet nodig, maar gebeurt vaak wel. In blokjes/stukjes kort meeverwarmen in soep, wok- of stoofgerecht. Frituren als een soort tempura kan ook. In de koelkast nog wel een week te bewaren.

Tips, weetjes & recepten

Round Kadu

Wat is er te koop? (klik hier)

Betelnoot (arekanoot)

betelnut or arecanutHoe heet het?
Betelnoot, arekanoot, arecanoot, areca nut, betel nut, pinang (Indonesië), supari (India), mahk (Thailand), cau (Vietnam), bīnláng / 槟榔 (China).

Wat is het?
Betelnoot is het steenvruchtje (eigenlijk geen noot dus) van de van oorsprong Indonesische palmboom met de Latijnse naam Areca catechu. Ik zou zeggen de arekanoot van de arekapalm maar omdat dit nootje vaak wordt gekauwd met het blad van de betelplant wordt het heel verwarrend de betelnoot van de betelpalm genoemd. Betelnoot is bitter en heeft een licht stimulerende werking, een beetje als een sterke kop koffie. Jammer genoeg is het ook kankerverwekkend, heeft het een verwoestend effect op je tanden en is er nog een hele waslijst aan nare bijwerkingen. Ik durfde het niet te proeven.

Hoe te gebruiken?
Betelnootjes worden niet gegeten, maar gekauwd of beter gezegd gepruimd. Gewikkeld in een betelblad, samen met wat smaakmakers want betelnoot en betelblad zijn eigenlijk vies. Eenmaal vermengd met speeksel komen de werkzame stoffen vrij maar ook een dieprode kleurstof die de mond griezelig rood kleurt. (zie: foto’s) Na een tijdje kauwen wordt het pakketje uitgespuugd. Gedroogde schijfjes betelnoot zijn maanden/jaren te bewaren

Tips, weetjes & recepten

Wat is er te koop? (klik hier)